Raportowanie do Krajowej Bazy o emisjach gazów cieplarnianych i innych substancji – raport KOBiZE

1. Emisje

Pod pojęciem wprowadzania gazów i pyłów do powietrza kryje się bardzo wiele procesów, począwszy od tych najpowszechniejszych jak emisje spalin z pojazdów silnikowych, poprzez zakładowe kotłownie, procesy malowania, szlifowania, aż do wielkich instalacji zakładowych – z wysokimi kominami.

Zacznijmy od definicji podstawowych pojęć:

Emisja – jest to wprowadzanie bezpośrednio lub pośrednio, w wyniku działalności człowieka, do powietrza wody, gleby lub ziemi:

• substancji (rozumie się przez to pierwiastki chemiczne oraz ich związki, mieszaniny lub roztwory występujące w środowisku lub powstałe w wyniku działalności człowieka),
• energii: ciepła, hałasu (dźwięków o częstotliwościach od 16 Hz do 16 000Hz), wibracji, pól elektromagnetycznych (tj. pól elektrycznych, magnetycznych oraz elektromagnetycznych o częstotliwościach od 0 Hz do 300 GHz);

Emisja zorganizowana – emisja zanieczyszczeń do środowiska z wszelkiego rodzaju procesów technologicznych i procesów spalania wprowadzona za pośrednictwem emitorów, tj. komina, wyrzutni wentylacyjnych itp. W praktyce możliwość wykonania pomiarów natężeń przepływu i stężeń decyduje o tym, czy emisja jest zorganizowana.

Emisja niezorganizowana – są to emisje rozproszone, lotne i wyjątkowe; z hałd, wysypisk, powstające w toku przeładunku substancji sypkich lub lotnych, w wyniku pożarów, itp.

Instalacja, jest to:

• stacjonarne urządzenie techniczne,
• zespół stacjonarnych urządzeń technicznych powiązanych technologiczne, do których tytułem prawnym dysponuje ten sam podmiot i położonych na terenie jednego zakładu,
• budowla niebędąca urządzeniem technicznym ani ich zespołem, której eksploatacja może spowodować emisję.

(tu należy wspomnieć o spełnieniu definicji INSTALACJI – decyduje ocena rzeczywistego sposobu wykorzystania i eksploatacji)

Urządzenie – jest to niestacjonarne urządzenie techniczne, w tym środki transportu.

Niektóre z firm z uwagi na skalę i rodzaj emisji są zobowiązane do uzyskania stosownych pozwoleń, lub przynajmniej powinni dokonać zgłoszenia instalacji. Jest to temat na odrębny wpis, tutaj skupmy się na sytuacji, w której strona pozwoleń jest uregulowana i przyszedł czas na raportowanie do Krajowej bazy (tj. Krajowej bazy o emisjach gazów cieplarnianych i innych substancji).

Oferujemy stałą obsługę w zakresie ochrony środowiska. Opracowujemy zaległą dokumentację, zajmiemy się bieżącą ewidencją odpadów, uzyskaniem odpowiednich pozwoleń i wiele innych.

Zadzwoń do nas i dowiedz się więcej, tel. 68 411 40 00.

Outsourcing środowiskowy

Niemal każde przedsiębiorstwo wprowadza gazy lub pyły do powietrza wynikające chociażby z posiadania samochodu czy kotła grzewczego. W związku z tym podlega obowiązkowi wnoszenia opłaty za korzystanie ze środowiska oraz przedłożenia marszałkowi województwa wykazu zawierającego zestawienie informacji o zakresie korzystania ze środowiska oraz wysokości należnych opłat, a także złożenia raportu do KOBiZE.

Opłaty środowiskowe i informacje o wielkości emisji i składowanych odpadach są przedmiotem sprawozdania, przedkładanego corocznie do 31 marca każdego roku, natomiast raport składany do KOBiZE do 28/29 lutego każdego roku, za rok poprzedni dotyczy tylko i wyłącznie emisji do powietrza. W poprzednich latach podmioty składały niezależnie dwa sprawozdania. W związku z wejściem w życie art. 286 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska podmioty zobowiązane do składania sprawozdań marszałkowi powinny takie sprawozdanie złożyć na podstawie złożonego raportu do KOBiZE. Przepis ten miał po raz pierwszy zastosowanie w odniesieniu do opłat za wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza naliczanych za 2019 r., to podmioty przekazywały do końca marca 2020 roku.

Aby ułatwić przedsiębiorcom obowiązek sprawozdawczy w tym zakresie, i jednocześnie ustrzec się błędów na etapie sporządzania sprawozdań, w systemie Krajowej bazy – została uruchomiona dodatkowa funkcja, pozwalająca na wygenerowanie wykazu zawierającego informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska oraz wysokości należnych opłat. Korzystanie z tej usługi nie jest obowiązkowe, jedynie jest to narzędzie pomocnicze w sporządzaniu sprawozdania do marszałka.

Jednak skorzystanie z tej usługi i wygenerowanie wykazu nie jest jeszcze wypełnieniem obowiązku sprawozdawczego gdyż nie jest on automatycznie przekazywany do organu właściwego w sprawie opłat. Odpowiedni wykaz powinien zostać przedłożony marszałkowi województwa samodzielnie. Dodatkowa funkcja bazy umożliwia również wprowadzenie danych, wyliczenie opłaty i wygenerowanie wykazu w zakresie składowania odpadów. Skorzystanie z usługi pozwala przygotować w pełni edytowalny dokument tekstowy (plik w formacie Word), którego zakres i układ jest zgodny ze wzorem określonym w rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 11 grudnia 2019 r. w sprawie wykazów zawierających informacje i dane o zakresie korzystania ze środowiska oraz wysokości należnych opłat (Dz.U. z 2019 r. poz. 2443).

2. Raport KOBiZE

Raport do KOBiZE składa się z trzech podstawowych działów, takich jak:

1. sprawozdanie dla miejsc korzystania ze środowiska (MKzŚ), jeśli podmiot posiada aktywne miejsca korzystania ze środowiska (tj. wprowadził wcześniej do bazy podając adres, współrzędne, itp., widać je na liście sprawozdań dla miejsc korzystania ze środowiska) – należy w raporcie wypełnić dla nich sprawozdania albo zaznaczyć informację o braku działalności powodującej emisję (w przypadku tych MKzŚ, w których nie była w danym roku sprawozdawczym prowadzona działalności powodująca emisje);
2. sprawozdanie z eksploatacji urządzeń, to część raportu, w której należy wykazać eksploatowane urządzenia (urządzenia niestacjonarne, w tym środki transportu) albo zaznaczyć informację „Urządzenia (w tym środki transportu) nie były przez podmiot eksploatowane”;
3. sprawozdanie dla przedsięwzięć inwestycyjnych to część raportu, w której należy wykazać planowane lub realizowane w roku sprawozdawczym przedsięwzięcia inwestycyjne skutkujące zmianą emisji.

2.1. Sprawozdanie dla miejsc korzystania ze środowiska

2.1.1. Wprowadzenie miejsca korzystania ze środowiska

Wprowadzenie do bazy „miejsca korzystania ze środowiska” (MKzŚ) to pierwsza i podstawowa rzecz jaką należy zrobić. Na tym etapie wprowadza się dane o miejscu, w którym działalność podmiotu powodowała emisję zanieczyszczeń. Miejsca korzystania ze środowiska dzielą się na:

• MKzŚ z instalacją (np. zakłady)
• MKzŚ bez instalacji (np. obsługa ręcznego malowania)

Niezależnie od faktu, czy wprowadzamy miejsce korzystania z instalacją czy bez instalacji, należy wprowadzić szereg danych, takich jak np.:

• rodzaj i nazwa miejsca;
• REGON;
• dane teleadresowe;
• współrzędne geograficzne;
• zakres korzystania ze środowiska;
• kod PKD i nazwa działalności;
• nr identyfikacyjny E-PRTR (jeżeli jest nadany);
• data rozpoczęcia/zakończenia działalności;
• forma zakończenia działalności;
• osoby upoważnione do kontaktu.

niektóre z danych w przypadku miejsca korzystania ze środowiska bez instalacji nie są obligatoryjnie wymagane, np. współrzędne geograficzne.

2.1.2. Przed przystąpieniem do sporządzania raportu.

Przystępując do sporządzania raportu dla podmiotu może mieć znaczenie czy składamy pierwszy raport, czy np. chcielibyśmy złożyć również raporty za lata ubiegłe. Ma to znaczenie o tyle, że w przypadku składania raportów w kolejnych latach po sobie, część danych (np. o strukturze technologicznej instalacji) zostanie zaczytana z ostatnio złożonego raportu. Jest to funkcja ułatwiająca tworzenie raportu. Jeżeli składamy raport za rok 2020, a do tej pory nie były składane wcześniejsze raporty, to musimy stworzyć całą strukturę instalacji. Jeżeli na tym etapie wstępnie zakładamy, że będziemy składali raporty za lata poprzednie to wygodniejszą formą będzie rozpoczęcie raportowania od roku np. 2016. Raportując kolejne lata instalacja będzie już wprowadzona w bazie, a do uzupełnienia pozostanie niewielki zakres. Jeżeli zdecydujemy się złożyć w pierwszej kolejności raport za rok 2020, a następnie za 2016, dane te nie zostaną zaczytane i koniecznym będzie wprowadzanie struktury technologicznej ponownie od podstaw.

Gdy już zdecydujemy za który rok będziemy składać sprawozdanie, wybieramy rok sprawozdawczy. Dane dotyczące oznaczenie raportu, okresu raportowania, data utworzenia itp. zostaną nadane automatycznie.

Dla każdej lokalizacji, w której podmiot prowadzi działalność skutkującą emisją do powietrza należy sporządzić odrębne sprawozdanie, zwane sprawozdaniem dla MKzŚ.

Ważną rzeczą przed przystąpieniem do sporządzania raportu jest przygotowanie maksymalnej ilości danych o danej instalacji oraz o emisjach z niej powstających, takich jak np. ilości zużywanych paliw (i ich wartości opałowe), czasu pracy instalacji (w godzinach), sprawności kotłów, średnice, wysokości i rodzaje wylotów kominów, czy są stosowane LZO (lotne związki organiczne), dane z pomiarów emisji jeżeli były wykonywane, ilości zużytych surowców i ich rodzaj (np. drut spawalniczy).

2.1.3. Rodzaje miejsca korzystania ze środowiska

2.1.3.1. Gdy nie jest eksploatowana instalacja

W przypadku braku eksploatowanej instalacji należy dodać i scharakteryzować proces, rodzaj substancji emisyjnej oraz wielkość emisji. Następnie należy dodać paliwo i scharakteryzować paliwo jakie było zużyte w okresie sprawozdawczym w wyniku prowadzenia tego procesu. W przypadku, gdy w danym procesie odpad był poddawany procesom unieszkodliwiania albo odzysku to należy również dodać tę informację i uzupełnić odpowiedni formularz. W formularzu powinny zostać umieszczone dane o kodzie odpadu i jego ilości. Podobnie należy postępować w przypadku stosowania surowców w procesie, czyli dodać surowiec wraz z określeniem jego ilości.

2.1.3.2. Gdy jest eksploatowana instalacja

W przypadku MKzŚ, w którym są eksploatowane instalacje, po dodaniu sprawozdania i jego edycji system umożliwi nam wprowadzenie danych, począwszy od stworzenia struktury technologicznej naszej instalacji.

Część raportu dla struktury technologicznej wygląda następująco.

W pierwszej kolejności należy ułożyć STRUKTURĘ TECHNOLOGICZNĄ naszej instalacji, wybrać rodzaj instalacji, opisać emitory (czyli kominy) oraz reduktory. Jeżeli był składany raport za poprzedni rok sprawozdawczy, to dane zostaną automatycznie skopiowane do kolejnego raportu. Koniecznym jednak będzie uzupełnienie niektórych pól np. dotyczących czasu pracy czy zużycia paliwa. Jeżeli w danym roku sprawozdawczym rozpoczęła funkcjonowanie nowa instalacja, należy ją dodać i w sposób liniowy (czyli kolejno instalacje i ich źródła, emitory i urządzenia redukcyjne) pouzupełniać wszystkie informacje jej dotyczące.

Jeżeli dodajemy nową instalację należy wypełnić od podstaw wszystkie dane o instalacji. Należy wybrać sektor, do którego została zakwalifikowana instalacja. Do wyboru mamy:

1. Sektor energetyczny,
2. Produkcja i obróbka metali,
3. Przemysł mineralny,
4. Przemysł chemiczny,
5. Gospodarka odpadami i ściekami,
6. Produkcja i przetwórstwo papieru i drewna,
7. Chów i hodowla inwentarza żywego,
8. Przemysł spożywczy,
9. Działalność zaplecza technicznego,
10. Inny rodzaj działalności – w przypadku, gdy danej instalacji nie można przyporządkować do wymienionych wyżej sektorów.

UWAGA: W przypadku kotłów lub innych urządzeń stacjonarnych o małej nominalnej mocy cieplnej wytwarzających ciepło np. na potrzeby własne zakładu (ogrzewanie budynków biurowych, hal produkcyjnych, ciepła woda użytkowa) należy taką instalację zakwalifikować do „Sektora energetycznego”. Jest to najpowszechniejsze korzystanie ze środowiska wśród podmiotów.

Następnie wybieramy z listy rozwijanej rodzaj instalacji przyporządkowany każdemu z 10 wymienionych sektorów. Dla najbardziej powszechnej kotłowni zakładowej, rodzajem instalacji jest „Instalacja do spalania paliw”. Następnie mamy do wyboru podsektor, w tym miejscu dla naszej kotłowni wybieramy z listy rozwijanej „Kotłownia zakładowa”.

Jeżeli prowadzony jest rodzaj działalności określony w rozporządzeniu (WE) w sprawie ustanowienia Rejestru Uwalniania i Transferu Zanieczyszczeń, po wybraniu takiej instalacji pojawi się uzupełnione pole Kod rodzaju działalności E-PRTR. Jeżeli instalacja nie jest objęta sprawozdawczością E-PRTR, ponieważ nie przekracza progu wydajności– należy zaznaczyć „nie dotyczy”.

W przypadku kotłowni zakładowych, w skład których wchodzą wyłącznie kotły o małej nominalnej mocy cieplnej należy dla pola Kod rodzaju działalności E-PRTR zaznaczyć „nie dotyczy”.

Jeżeli instalacja w roku sprawozdawczym objęta była systemem handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych – należy uzupełnić pole Numer KPRU. Jeżeli nie była objęta – zaznaczamy „nie dotyczy”.

W przypadku kotłowni zakładowych, w skład których wchodzą wyłącznie kotły o małej nominalnej mocy cieplnej należy dla pola Numer KPRU zaznaczyć „nie dotyczy”.

Na tym etapie, o ile znamy powinniśmy uzupełnić datę oddania do użytkowania, bądź datę nabycia instalacji. Jeżeli nie znamy to zaznaczamy „brak danych” lub „nie dotyczy”. Następnie uzupełniamy czas pracy w okresie sprawozdawczym (oraz czas odstawienia jeżeli taki był) oraz datę i formę zakończenia eksploatacji (jeżeli instalacja zakończyła eksploatację).

Dla wybranych rodzajów instalacji dodatkowo wyświetlane są dodatkowe pola do określenia rodzaju działalności wraz z możliwością wielokrotnego wyboru. Jeżeli instalacja jest objęta standardami emisyjnymi lotnych związków organicznych (LZO) należy zaznaczyć pole wyboru „tak”, a następnie scharakteryzować należy rodzaj procesu, w którym są używane (LZO) oraz nominalna wielkość zużycia LZO [Mg/rok]. Na tym etapie do określenia będą również informacje, jaka jest liczba przerw w pracy instalacji (należy ją wypełnić w przypadku spalania lub współspalania odpadów) oraz czy instalacja korzysta z odstępstw od standardów emisyjnych.

Kolejnym etapem tworzenie raportu jest charakterystyka ŹRÓDŁA WCHODZĄCEGO W SKŁAD INSTALACJI. Jeżeli był składany raport za poprzedni rok i skopiowano dane z poprzedniego okresu sprawozdawczego, lista źródeł wypełni się źródłami, jakie zostały wykazane w raporcie za rok poprzedni dla danej instalacji. Należy jednak uzupełnić dane dotyczące czasu pracy i odstawienia instalacji oraz jeżeli będzie to konieczne można również edytować listę źródeł lub dodawać nowe.

W przypadku dodawania nowego źródła, formularz do wypełnienia danych będzie przedstawiał się następująco.

W formularzu tym należy kolejno powypełniać poszczególne pola: rodzaj, oznaczenie, typ, moc nominalna i znamionowa, itp. oraz pozostałe wymagane dane.

W instalacji do spalania paliw, dla której został wybrany jeden z podsektorów: elektrownia zawodowa, elektrociepłownia zawodowa, elektrociepłownia przemysłowa, a także rodzaj źródła Kocioł energetyczny lub Turbina gazowa należy wprowadzić informację o Turbozespołach, zgodnie z poniższym formularzem:

W przypadku wprowadzania źródła w instalacji innej niż instalacja do spalania paliw formularz wypełniania danych będzie wyglądał następująco:

2.1.4. Emitory

Ta część raportu wymaga scharakteryzowania wszystkich emitorów (miejsc wprowadzania gazów lub pyłów do powietrza – kominów). Jeżeli dane były kopiowane z raportu za rok poprzedni, to ta część raportu wypełni się emitorami wcześniej scharakteryzowanymi. Oczywiście jeżeli w okresie sprawozdawczym nastąpiły zmiany w kwestii emitorów, to na tym etapie należy wprowadzić zmiany w liście emitorów lub wprowadzić i scharakteryzować nowy emitor. Następnie należy scharakteryzować przewody. Postępowanie w tym przypadku jest takie samo jak w przypadku emitorów, można skopiować z poprzedniego okresu sprawozdawczego lub wprowadzić nowy.

2.1.5. Reduktory

W tej części raportu należy scharakteryzować wszystkie urządzenia służące redukcji emisji zanieczyszczeń do powietrza. Należy wprowadzić dane o stosowanych wtórnych metodach redukcji, czyli takich, które przedsiębiorca zastosował jako dodatkowe elementy instalacji. Metod pierwotnych (czyli takich, które są fabrycznie wmontowane w urządzenie) nie należy uwzględniać.

Tutaj również istnieje możliwość skorzystania z danych z ostatniego wysłanego raportu, edytować dane o reduktorze lub dodawać nowe reduktory.

Możliwym do wyboru są następujące typy redukcji:

W polu Rodzaj redukcji należy wybrać z listy rozwijalnej jeden z następujących rodzajów redukcji:

• odpylanie
• odsiarczanie
• odazotowanie
• odsiarczanie i odazotowanie,
• usuwanie metali ciężkich
• usuwanie amoniaku
• usuwanie chloru
• usuwanie fluorowodoru
• inny

W przypadku, gdy zastosowany jest inny, niż powyżej wymienione, rodzaj redukcji, należy wybrać z listy rozwijalnej „Inny” i wpisać w polu Rodzaj redukcji (inny) – rodzaj redukcji, poprzez określenie substancji redukowanej (np. usuwanie chlorku winylu). W takim przypadku należy również w polu Typ urządzenia / metoda redukcji (inna) wpisać odpowiedni typ stosowanego urządzenia lub stosowaną metodę redukcji.

W polu Typ urządzenia/metoda redukcji należy dla każdego rodzaju redukcji wybrać z listy rozwijalnej typ urządzenia albo metodę redukcji, które mają na celu zapobieganie lub ograniczanie emisji. Jeżeli dla danego rodzaju redukcji nie zostały w liście rozwijalnej określone stosowane przez podmiot typy urządzeń lub metody redukcji, należy wybrać opcję „inna” i w polu Typ urządzenia / metoda redukcji (inna) należy wpisać odpowiedni typ urządzenia lub metodę redukcji.

2.1.6. Obiektu LCP (tj. Duże Obiekty Energetycznego Spalania)

Ta część raportu dotyczy obiektów wchodzących w skład instalacji do spalania paliw, których łączna nominalna moc cieplna wszystkich źródeł jest większa niż 50 MW (przy czym do sprawdzenia łącznej nominalnej mocy cieplnej brane są pod uwagę tylko pojedyncze źródła o nominalnej mocy cieplnej nie mniejszej niż 15 MW). W przypadku, gdy w danym miejscu korzystania ze środowiska nie ma obiektów LCP należy w zakładce „OBIEKTY LCP” zaznaczyć opcję Brak obiektów LCP.

Każdy z dodanych obiektów LCP należy odpowiednio scharakteryzować podając dane dotyczące: źródła, emitora, czasu użytkowania, czas rozruchu, paliwa, itp.

2.1.7. Spalarnie/współspalarnie odpadów

Spalarnie lub współspalarnie możemy scharakteryzować jedynie w przypadku, gdy w Strukturze technologicznej zdefiniowano instalację o rodzaju:

1. Sektor energetyczny – Instalacja do spalania paliw,
2. Sektor energetyczny – Inny (należy podać jaki),
3. Przemysł mineralny – Instalacja do produkcji klinkieru cementowego w piecach obrotowych,
4. Przemysł mineralny – Instalacja do produkcji klinkieru cementowego w innych piecach,
5. Gospodarka odpadami i ściekami – Instalacja do unieszkodliwiania lub odzysku, z wyjątkiem składowania, odpadów niebezpiecznych,
6. Gospodarka odpadami i ściekami – Instalacja do termicznego przekształcania odpadów innych niż niebezpieczne,
7. Gospodarka odpadami i ściekami – Instalacja do termicznego przekształcania odpadów niebezpiecznych,
8. Gospodarka odpadami i ściekami – Instalacja do termicznego przekształcania odpadów innych niż niebezpieczne i odpadów niebezpiecznych,
9. Gospodarka odpadami i ściekami – Instalacja do unieszkodliwiania, z wyjątkiem składowania, odpadów innych niż niebezpieczne,
10. Gospodarka odpadami i ściekami – Instalacja do odzysku lub kombinacji odzysku i unieszkodliwiania odpadów innych niż niebezpieczne,
11. Gospodarka odpadami i ściekami – Inny (należy podać jaki),
12. Inny rodzaj działalności – Inny (należy podać jaki).

Jeżeli w scharakteryzowanych instalacjach nie jest prowadzony proces termicznego przekształcania odpadów – należy zaznaczyć pole: Brak spalarni/współspalarni odpadów.

Aby móc wykazać spalarnię lub współspalarnię odpadów – należy w instalacji wprowadzonej do sprawozdania, w której prowadzony jest proces termicznego przekształcania odpadów, scharakteryzować źródło.

Następnie dodajemy spalarnię/współspalarnie odpadów i uzupełniamy wszystkie wymagane dane.

2.1.8. Paliwa, odpady i surowce

W tej zakładce wprowadza się dane o:

• paliwach spalonych w scharakteryzowanych instalacjach,
• odpadach poddanych procesom unieszkodliwiania albo odzysku w charakteryzowanych instalacjach,
• surowcach zużytych w scharakteryzowanych instalacjach.

Dla instalacji do spalania paliw, dla których łączna nominalna moc cieplna, liczona jako suma nominalnych mocy cieplnych poszczególnych źródeł, jest większa lub równa 20 MW, informacje o zużywanych paliwach podaje się w podziale na poszczególne źródła scharakteryzowane w instalacji.

Dodatkowo dla instalacji do spalania paliw, które uczestniczą w systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (ETS) w formularzu pojawią się do wypełnienia następujące pola:

• Ilość – zgodnie z raportem ETS (+ Jednostka);
• Wartość opałowa – zgodnie z raportem ETS (+ Jednostka).

W pozostałych przypadkach, a więc dla instalacji o łącznej nominalnej mocy cieplnej poniżej 20 MW oraz innych instalacji (z każdego sektora), również preferowane jest podawanie informacji odnośnie zużywanych paliw w podziale na poszczególne źródła scharakteryzowane w instalacji.

Charakteryzując paliwa należy wypełniać dane w formularzu takie jak np. rodzaj, ilość i jednostka paliwa, zawartość siarki i popiołu, wartość opałowa itp.

System umożliwia na tym etapie zaznaczenie check-box’u „Wylicz automatycznie”. Zaznaczenie tej funkcji umożliwi automatyczne wyliczenie emisji z procesu spalania danego rodzaju paliwa. Dane o wyliczonych emisjach pojawią się automatycznie w zakładce „Emisje z instalacji”.

W przypadku, gdy w danym procesie odpad był poddawany procesom unieszkodliwiania albo odzysku to należy za pomocą przycisku Dodaj odpad przejść do formularza wpisywania danych o odpadzie. W formularzu należy wpisać odpowiednio Kod odpadu (każdy rodzaj odpadu należy wprowadzić oddzielnie) i dla każdego należy wypełnić pola Oznaczenie, Ilość i Jednostka. Po wpisaniu powyższych informacji należy wcisnąć przycisk Zapisz dane w celu zatwierdzenia danych do bazy.

W przypadku, gdy w danym procesie był wykorzystywany surowiec to należy za pomocą przycisku Dodaj surowiec przejść do formularza wpisywania danych o surowcu (każdy surowiec należy wpisać oddzielnie). W formularzu należy wypełnić pola Oznaczenie, Rodzaj, Ilość i Jednostka. Po wpisaniu powyższych informacji należy wcisnąć przycisk Zapisz dane w celu zatwierdzenia danych.

2.1.9. Produkcje i przetwarzania

Z uwagi na fakt, że formularze wpisywania danych dotyczących produkcji są różne dla instalacji do spalania paliw oraz pozostałych instalacji, sposoby wypełniania tej części raportu należy wypełniać w odpowiednio danym dla danego rodzaju instalacji.

2.1.10. Emisja gazów cieplarnianych i innych substancji

Raport KOBiZE dotyczy wielkości emisji do powietrza gazów cieplarnianych i innych substancji, o których jest mowa w załączniku do ustawy o systemie zarządzania emisjami.

Emisje w sporządzanym raporcie KOBiZE dzielą się na:

• Emisje z instalacji
• Emisje z procesów prowadzonych poza instalacją
• Emisja z przeładunku benzyn silnikowych

2.1.10.1. Emisja z instalacji

Część raportu dotycząca emisji z instalacji podzielona jest na trzy części:

• Emisje w warunkach normalnych
• Emisje w warunkach odbiegających od normalnych
• Emisje przypadkowe.

W tej część raportu podaje się informacje dotyczące wielkości emisji dla poszczególnych źródeł, grup źródeł lub instalacji. Wprowadzając dane o emisjach danej substancji należy w pierwszej kolejności wprowadzić informacje ogólne (rodzaj, sposób wprowadzenia, dane o źródłach, rodzaj paliw, odpadów, surowców, urządzenia redukcyjne, sposób pozyskiwania informacji o emisji). Na tym etapie tworzenia raportu, wiele danych jest już wprowadzonych i system intuicyjnie sam tworzy strukturę, należy jedynie zaznaczać odpowiednie check box’y aby połączyć strukturę w całość. Następnie należy wybrać odpowiednią metodę pozyskiwania danych o emisjach, np. czy są to pomiary czy obliczenia. Wybierając np. obliczenia metodą wskaźnikową oraz podając ilość zużytego paliwa i odpowiedni wskaźnik, system sam obliczy wielkość emisji, którą należy wprowadzić w odpowiednią zakładkę.

W przypadku zaznaczenia opcji „Wylicz automatycznie” w zakładce z danymi o paliwie, nie należy w tej zakładce korygować wyliczonych automatycznie danych. Należy natomiast dodać emisje z pozostałych instalacji (jeżeli takie występują w zakładzie), które to nie są instalacjami do spalania paliw i nie zostały wyliczone automatycznie.

2.1.10.2. Emisja z procesów poza instalacją

Ta część raportu dotyczy procesów prowadzonych w danym miejscu korzystani ze środowiska poza instalacjami, a emisja powstaje w sposób niezorganizowany, np. spawanie lub malowanie na terenie zakładu. Należy tu wprowadzić odpowiedni proces i wpisać wielkość emisji.

2.1.10.3. Emisja z przeładunku benzyn silnikowych

W tej zakładce należy podać ilość benzyny jaka została przeładowana w poszczególnych operacjach technicznych oraz podać skuteczność redukcji emisji o ile była stosowana. Jeżeli procesy przeładunku benzyn w danym rodzaju operacji technicznej zachodzą w okresie sprawozdawczym z różnymi stopniami redukcji, to należy podać średni stopień redukcji dla całej ilości przeładowanej benzyny w danym rodzaju operacji technicznej.

2.1.11. Wyniki pomiarów emisji

Tę zakładkę należy uzupełnić w przypadku eksploatacji instalacji, w której są spalane lub współspalane odpady. Wprowadza się informacje dla instalacji, w której spalane lub współspalane są odpady o przepustowości (zdolności przetwarzania) nie mniejszej niż 2 Mg/h, dotyczące:

• stężeń zanieczyszczeń wprowadzanych do powietrza w porównaniu z dopuszczalnymi standardami emisji oraz
• wskaźników zanieczyszczeń zawartych w ściekach z oczyszczania gazów odlotowych z procesu termicznego przekształcania.

2.1.12. Decyzje i zgłoszenia

W tej części raportu wprowadza się dane dotyczące posiadanych przez podmiot, decyzji takich jak, pozwolenie zintegrowane, pozwolenie na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, oraz zezwolenia, o których mowa w przepisach o handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych lub dokonanych zgłoszeń instalacji, którymi objęte są eksploatowane instalacje.

Dane mogą zostać skopiowane z poprzedniego okresu sprawozdawczego, wraz z możliwością edycji.

Jeżeli podmiot nie posiada wydanych decyzji, należy zaznaczyć opcje nie dotyczy.

2.2. Sprawozdanie z eksploatacji urządzeń

Część raportu dotycząca eksploatacji urządzeń obejmuje dwa zagadnienia:

• spalanie paliw w silnikach spalinowych urządzeń
• emisja z innych urządzeń

oraz możemy również zaznaczyć opcję „Urządzenia (w tym środki transportu) nie były przez podmiot eksploatowane”. Z opcji tej należy skorzystać gdy podmiot nie eksploatował urządzeń, w tym środków transportu.

Część raportu dla sprawozdania z eksploatacji urządzeń wygląda następująco.

W części „Spalanie paliw w silnikach spalinowych urządzeń” należy raportować zużycie paliw z urządzeń, w tym środków transportu. Najpowszechniejszym środkiem transportu są oczywiście samochody osobowe, dostawcze, wózki widłowe. Ale w tym dziale należy wykazać również inne o ile były eksploatowane przed przedsiębiorcę, np. kosiarki, myjki i inne urządzenia napędzane silnikami.

Aby tą część raportu wypełnić należy po kolei dodać rodzaj silnika spalinowego i liniowo powypełniać dane szczegółowe o nim, tj. rodzaj silnika, rodzaj paliwa, jednostki zużycia paliwa i ilość zużytego paliwa. Jeżeli eksploatowane były różne silniki, każdy z nich należy dodać oddzielnie.

Część „Emisja z innych urządzeń” należy uzupełnić informacjami dotyczącymi emisji gazów cieplarnianych i innych substancji z innych urządzeń niż te, które zostały opisane w części „Spalanie paliw w silnikach spalinowych”. Aby wypełnić tę część raportu należy dodać urządzenie, a następnie wpisać rodzaj urządzenia, którego eksploatacja powoduje zanieczyszczenie do powietrza i zapisać dane. Następnie należy dodać substancję i z wyświetlonej listy substancji zaznaczyć te, jakie zostały wprowadzone do powietrza z eksploatacji tego urządzenia w okresie sprawozdawczym i dla każdej zaznaczonej substancji należy podać wielkość emisji w kg/rok. Jeżeli było eksploatowanych więcej niż jedno urządzenie, każde z nich należy wprowadzić w analogiczny sposób.

2.3. Sprawozdanie z przedsięwzięć inwestycyjnych

W tej części raportu wprowadza się informacje o realizowanych lub planowanych przedsięwzięciach, które przyczynią się do zwiększenia lub zmniejszenia emisji zanieczyszczeń do powietrza z działalności prowadzonej przez podmiot.

Jeżeli przedsiębiorca nie planuje ani nie realizuje takich inwestycji powinien zaznaczyć opcję o braku takich przedsięwzięć.

Jeżeli jednak podmiot planuje lub prowadzi takie przedsięwzięcie, należy dodać takie przedsięwzięcie i wprowadzić jego dane o rodzaju, lokalizacji, terminie, a następnie podać wielkości prognozowanych wielkości emisji, sprawności redukcji emisji lub stężenia w gazach odlotowych dla poszczególnych substancji.

Część raportu dla sprawozdania z przedsięwzięć inwestycyjnych wygląda następująco.

Zakładka wprowadzanych danych dla realizowanych lub planowanych przedsięwzięć wygląda następująco.

2.4. Błędy w raporcie

Krajowa baza posiada mechanizmy weryfikujące czy zostały wpisane wszystkie wymagane informacje, a następnie weryfikuje prawidłowość ich wprowadzenia. Weryfikacja dotyczy zarówno miejsc korzystania ze środowiska (MKzŚ), jak i eksploatacji urządzeń oraz przedsięwzięć inwestycyjnych.

Po wprowadzeniu kompletu danych w raportu, należy przejść do zakładki „Błędy” i sprawdzić czy wszystkie wprowadzone informacje są poprawne. W przypadku stwierdzenia przez system braków lub błędów, w zakładce tej zostaną one wskazane i opisane. System umożliwia przejść automatycznie do miejsca zasygnalizowanych błędów, umożliwiając jego korektę.

Po wyeliminowaniu wszystkich błędów w raporcie należy zatwierdzić sprawozdanie, a następnie wysłać wprowadzony raport.

W przypadku nie usunięcia wszystkich błędów lub nie zatwierdzenia sprawozdania system uniemożliwi wysłanie raportu, wówczas zostanie wyświetlony stosowny komunikat:

Po przejściu do zakładki z błędami i ich skorygowaniu należy ponownie dokonać próby jego wysłania. Jeżeli system Krajowej bazy stwierdzi poprawność wprowadzonych informacji – raport będzie mógł zostać wysłany.

2.5. Wysłanie raportu

W celu wysłania raportu należy najpierw zatwierdzić wszystkie sprawozdania dla miejsc korzystania ze środowiska, z eksploatacji urządzeń oraz z przedsięwzięć inwestycyjnych. Ewentualnie zaznaczone powinny być informacje o braku działalności, braku eksploatacji urządzeń i o braku realizowanych lub planowanych przedsięwzięciach inwestycyjnych. Gdy wszystkie sprawozdania zostaną zatwierdzone, pozostaje nam już tylko wysłać raport za pomocą przycisku:

Wysłany raport zostanie przeniesiony do części „Informacje o wysłanym raporcie dla podmiotu”. Z tego poziomu możliwym jest pobranie do podglądu lub wydruku w formacie PDF, jak również pobranie potwierdzenia wprowadzenia raportu dla podmiotu do Krajowej bazy. Poprawne wysłanie raportu zostanie zakończone następującym komunikatem.

2.6. Pobranie raportu do korekty

W przypadku wystąpienia konieczności wprowadzenia poprawek do wysłanego już raportu należy pobrać raport do korekty używając przycisku „Pobierz do korekty”. Pobrana kopia do korekty pojawi się w sekcji Informacje o sporządzanym raporcie dla podmiotu. W celu dokonania stosownych zmian w raporcie pobranym do korekty należy kliknąć na przycisk „Sporządź raport”. Wtedy pojawi się on w sekcji „Informacje o sporządzanym raporcie dla podmiotu” i z tego poziomu dokonać koniecznych zmian zgodnie z wyżej opisaną procedurą sporządzania raportu. Analogicznie należy postępować w przypadku koniecznej korekty sprawozdania dla miejsc korzystania ze środowiska.

Po dokonaniu wszystkich zmian trzeba zatwierdzić pobrane do korekty sprawozdania i ponownie wysłać raport.

3. Podsumowanie

Do wypełnienia raportu KOBiZE należy bardzo dobrze się przygotować, zebrać komplet danych i informacji – jest to najtrudniejszy etap!! Uzupełnianie danych w raporcie jest bardzo intuicyjne, a dysponując kompletem danych jest to bardzo proste. Przed przystąpieniem do raportowania zbierzmy jak najwięcej danych o naszej instalacji, nawet takich, których na pozór nie spodziewamy się, że będą obowiązkowe do uzupełnienia, np. datę rozpoczęcia (ew. zakończenia) eksploatacji tej instalacji, ilości zużywanych paliw (i ich wartości opałowe), czas pracy instalacji (w godzinach), sprawności kotłów, średnice, wysokości i rodzaje wylotów kominów, czy są stosowane LZO (lotne związki organiczne), dane z pomiarów emisji jeżeli były wykonywane, ilości zużytych surowców i ich rodzaj (np. drut spawalniczy). Mając pod ręką wszystkie dane wystarczy kolejno pouzupełniać je w odpowiednich miejscach, a w części przypadków program sam wyliczy emisje substancji.

Anna Pietsch – Specjalista ds. ochrony środowiska

Jeśli posiadasz lub używasz instalacje i urządzenia emitujące do powietrza zanieczyszczenia w postaci gazów lub pyłów, to obok wykazów i informacji musisz składać corocznie (do końca lutego następnego roku) raporty do Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE). BHPEX oferuje pomoc w sporządzeniu odpowiedniej dokumentacji.

Zadzwoń do nas i dowiedz się więcej, tel. 68 411 40 00.

Raporty KOBiZE