Przegląd instalacji elektrycznej

Okresowy przegląd instalacji elektrycznej odgrywa istotną rolę dla zapewniania sprawności użytkowanych urządzeń technicznych, ale przede wszystkim jest gwarancją zapewnienia bezpieczeństwa pod względem zagrożeń pożarowych. Wykonywane okresowe przeglądy instalacji elektrycznej nie są w zakresie dobrowolności właściciela obiektów budowlanych, ale wynikają z przepisów prawa.

Obowiązek przeglądu instalacji elektrycznej wynika z prawa budowlanego (art.62), który wskazuje, iż obiekty budowlane w czasie użytkowania powinny być poddawane co najmniej raz na 5 lat kontroli stanu technicznego oraz przydatności użytkowej, uwzględniając przy tym również estetykę budynku i jego otoczenia. Obowiązek ten ciąży na właścicielach lub zarządcy danego obiektu. Tytułowy przegląd nie jest obowiązkowy dla właścicieli domów jednorodzinnych. Przeglądem instalacji elektrycznej objęte są również obiekty przeznaczenia zagrodowego oraz letniskowego, oraz wszystkie obiekty wymienione w art. 29, ust.1- Prawa budowlanego. W zakres przeglądu instalacji elektrycznej wchodzi ocena sprawności stanu połączeń, osprzęt, zabezpieczenia i środków ochrony przed porażeniem, oporność izolacji przewodów i uziemień instalacji oraz aparatów.

Jak często należy wykonać przegląd instalacji elektrycznej?

Zgodnie z przepisami prawa budowlanego przegląd instalacji elektrycznej powinno wykonywać się co najmniej raz na 5 lat, przy czym należy zauważyć, iż stosując termin „co najmniej raz na (…)” nie oznacza, że przegląd taki wykonywany jest raz na 5 lat. Wpływ na częstość wykonywania przeglądu instalacji elektrycznej ma wiele czynników. Można do nich zaliczyć m. in. „wiek” instalacji elektrycznej, narażenie instalacji elektrycznej na działanie czynników zewnętrznych, przeznaczenie obiektu budowlanego, a także otrzymane wyniki z poprzedniej kontroli.

Zalecane czasookresy pomiarów eksploatacyjnych urządzeń i instalacji elektrycznych

Dla podanych poniżej przypadków, w których w zależności od warunków środowiskowych może wystąpić większe ryzyko eksploatacji urządzeń i instalacji elektrycznych, mogą być wymagane krótsze okresy. Do nich w szczególności należą:

• miejsca pracy, lokalizacje lub pomieszczenia, w których występuje ryzyko porażenia elektrycznego, pożaru lub wybuchu spowodowanego degradacją;
• miejsca pracy lub pomieszczenia, w których znajdują się instalacje zarówno niskiego jak i wysokiego napięcia;
• obiekty komunalne;
• tereny budowy;
• instalacje bezpieczeństwa (np. oświetlenia awaryjnego);
• miejsca, w których jest używany sprzęt przenośny.

Gdzie:

– ZL I to budynki użyteczności publicznej lub ich części, w których mogą przebywać ludzie w grupach ponad 50 osób,

– ZL II to budynki lub ich części przeznaczone do użytku ludzi o ograniczonej zdolności poruszania się,

– ZL III to szkoły, domy studenckie, internaty, budynki biurowe, hotele, ośrodki zdrowia, przychodnie lekarskie, sanatoria, lokale handlowo-usługowe, w których może przebywać do 50 osób, koszary i inne podobne.

Na czym polega przegląd instalacji elektrycznej?

Przegląd instalacji elektrycznej można podzielić na dwa etapy. Pierwszy etap to tzw. oględziny instalacji, kolejny to czynności związane z wykonywaniem prób i pomiarów instalacji elektrycznej przy użyciu specjalistycznej aparatury pomiarowej.

Szczegółowy przebieg i zakres oględzin instalacji elektrycznej niskiego napięcia określa Polska Norma PN-HD 60364-6:2008. Oględziny instalacji elektrycznych i piorunochronnych – to badanie instalacji elektrycznej za pomocą wszelkich zmysłów (bez użycia mierników i próbników), a więc pełna kontrola organoleptyczna, w celu sprawdzenia poprawności doboru i montażu.

Oględziny należy wykonać przed przystąpieniem do pomiarów i prób, zazwyczaj przy wyłączonej instalacji elektrycznej.

Zakres oględzin zależy od potrzeb obiektu, jego przeznaczenia oraz wyposażenia

Zalecane jest sprawdzić co najmniej:

• sposób ochrony przed porażeniem prądem elektrycznym;
• występowanie przegród ogniowych oraz innych środków zapobiegających rozproszeniu się ognia oraz ochrona przed możliwymi skutkami działania wysokich temperatur;
• dobór i ustawienie urządzeń zabezpieczających i sygnalizacyjnych;
• dobór przewodów z uwagi na spadek napięć i obciążalność prądową;
• prawidłowe rozmieszczenie oraz dobór właściwych urządzeń do odłączania izolacyjnego oraz łączenia;
• dobór urządzeń i zabezpieczeń z uwzględnieniem działania czynników zewnętrznych;
• prawidłowość oznaczeń przewodów neutralnych oraz ochronnych;
• przyłączeń łączników jednobiegunowych do przewodów fazowych;
• występowanie napisów, oznaczeń, schematów informacyjnych i ostrzegawczych;
• poprawność połączeń przewodów;
• dostęp do urządzeń umożliwiających komfortową obsługę, identyfikację oraz konserwację instalacji.

Zakres prób i pomiarów instalacji elektrycznej przy wykonywaniu przeglądu okresowego jest identyczny jak przegląd przy sprawdzeniu odbiorczym. Dzięki takim badaniom można ocenić stan i gotowość do pracy instalacji. Wykonując przegląd należy mieć na uwadze również sprawdzenie dokumentacji technicznej pod względem zgodność z wymaganiami przepisami krajowymi oraz normami.

Rodzaje pomiarów elektrycznych

W zakresie wykonywania prób i pomiarów instalacji elektrycznej, wykonawca powinien:

• sprawdzić ciągłość przewodów (czynnych oraz ochronnych);
• zmierzyć rezystencję izolacji instalacji elektrycznej;
• sprawdzić ochronę za pomoc SELV, PELV lub separacji elektrycznej;
• zmierzyć rezystancję/impedancję podłóg i ścian;
• wykonać impedancji pętli zwarciowej i sprawdzić samoczynne wyłączanie zasilania;
• sprawdzić ochronę uzupełniającą;
• sprawdzić biegunowość;
• sprawdzić kolejność faz;
• wykonać próby funkcjonalne i operacyjne;
• sprawdzić spadek napięć.

Ważna w powyższym zapisie jest kolejność wykonania tych czynności- nie jest ona przypadkowa. Zaleca się wykonywać czynności prób i pomiarów według powyższej kolejności, ponieważ jeżeli wynik którejś z prób jest niezadowalający (mamy podejrzenie wystąpienia np. błędu pomiarowego lub uszkodzenia instalacji), wówczas próbę tę należy wykonać powtórnie, po usunięciu uszkodzenia. Jeśli istnieje domniemanie, że wynik poprzedzającej próby ma wpływ na otrzymany rezultat- również należy wykonać ją powtórnie, według kolejności.

Wzór protokołu przeglądu instalacji elektrycznej

Podejmowane czynności wynikające z przepisów prawnych, wymagają potwierdzenia realizacji. Nie zdziwi Was zapewne, że każde przeglądy nowo oddanych do użytkowania instalacji elektrycznej, tzw. przeglądy sprawdzające jak i przeglądy okresowe powinny być „zwieńczone” sporządzonym protokołem.

W protokole powinny bezwzględnie znaleźć się takie informacje jak:

• dane firmy wykonującej pomiary;
• nazwę, miejsce zainstalowania oraz dane znamionowe badanych instalacji, aparatów, urządzeń
  i obwodów;
• rodzaj wykonywanych pomiarów i prób;
• dane (imię i nazwisko) osoby wykonującej pomiary;
• termin wykonywanych prób i pomiarów;
• wykaz użytych urządzeń oraz ich numery identyfikacyjne;
• tabelaryczne przedstawienie otrzymanych wyników z pomiarów oraz ich ocena;
• szkice rozmieszczonych instalacji, urządzeń, aparatów i obwodów;
• informacje o warunkach przeprowadzenia pomiarów (istotne dane przy pomiarach uziemień);
• wnioski i zalecenia wynikające z wykonanych pomiarów.

Poniżej fragment protokołu sporządzonego przez naszą firmę:

Kto może wykonywać przegląd instalacji elektrycznych?

Prawo wykonywania przeglądu instalacji elektrycznej przysługuje osobom posiadającym uprawnienia budowlane, w specjalności instalacyjnej oraz osobom posiadający specjalistyczne kwalifikacje.

Rodzaje stanowisk pracy, na które są potrzebne świadectwa kwalifikacyjne wymienia Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej. Do tych stanowisk zaliczamy następujące rodzaje stanowisk pracy:

• eksploatacji (E) – do których zalicza się stanowiska osób wykonujących prace w zakresie: obsługi, konserwacji, remontów, montażu i kontrolno-pomiarowym;
• dozoru (D) – do których zalicza się stanowiska osób kierujących czynnościami osób wykonujących prace w zakresie określonym w ,,E” oraz stanowiska pracowników technicznych sprawujących nadzór nad eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci.

Rodzaje urządzeń, instalacji i sieci, przy eksploatacji których należy posiadać świadectwa kwalifikacyjne są ujęte w grupie I. Można do niej przypisać:

1. urządzenia prądotwórcze przyłączone do krajowej sieci elektroenergetycznej bez względu na wysokość napięcia znamionowego,
2. urządzenia, instalacje i sieci elektroenergetyczne o napięciu nie wyższym niż 1 kV,
3. urządzenia, instalacje i sieci o napięciu znamionowym powyżej 1 kV,
4. zespoły prądotwórcze o mocy powyżej 50 kV,
5. urządzenia elektrotermiczne,
6. urządzenia do elektrolizy,
7. sieci elektrycznego oświetlenia ulicznego,
8. elektryczną sieć trakcyjną,
9. elektryczne urządzenia w wykonaniu przeciwwybuchowym,
10. aparaturę kontrolno-pomiarową oraz urządzenia i instalacje automatycznej regulacji; sterowanie i zabezpieczenie urządzeń i instalacji wymienionych w pkt 1-9.

Istotną rolę odgrywa również doświadczenie zawodowe kontrolera.

Jakich używa się mierników?

Elektrycy wykorzystują w pracy różnego rodzaju mierniki, które służą do pomiaru prądu, napięcia, rezystancji oraz mocy – diagnozując uszkodzenia w instalacji. Można wyróżnić na przykład wielofunkcyjne mierniki do pomiarów instalacji elektrycznych, które mogą zastąpić nawet kilka przyrządów pomiarowych, takich jak: mierniki rezystancji izolacji, miernik pętli zwarcia – zerowania, mierniki rezystancji uziemienia i rezystywności gruntu czy mierniki wyłączników RCD.

Aktualny przegląd instalacji elektrycznej, a ubezpieczenie

Wykonywanie okresowych przeglądów elektrycznych jest niezwykle istotne również w kwestii uzyskania odszkodowania pieniężnego w razie nieszczęśliwego zdarzenia, takiego jak np. pożar budynku. Często mają miejsce sytuacje, że firma ubezpieczeniowa bez uprzedniego poinformowania właściciela lub zarządcy budynku o konieczności posiadania aktualnych wyników z przeglądów instalacji elektrycznej, po prostu nie wypłaca odszkodowania. Zatem pamiętajmy, wykonywanie przeglądów instalacji elektrycznej to po pierwsze nasze BEZPIECZEŃSTWO, po drugie podstawa uzyskania należnego odszkodowania związanego z nieszczęśliwych zdarzeniem.

P.S. Czytelniku, zlecając wykonanie przeglądu instalacji elektrycznej nie zapomnij o uzyskaniu od wykonawcy kompletnej, niezbędnej dokumentacji pokontrolnej!

Chcesz mieć przeprowadzony profesjonalny przegląd instalacji elektrycznej?

Nasza firma oferuje kompleksowe usługi elektryczne i z zakresu ochrony przeciwpożarowej. Zapraszamy do kontaktu tel. 68 411 40 00

Usługi elektryczne Nasz cennik