Psychotesty nie są wymagane dla kierowcy kategorii B
Do naszej firmy zgłasza się bardzo dużo osób pytających: Czy psychotesty są wymagane dla zwykłego pracownika biurowego, który od czasu do czasu wykorzystuje pojazd służbowy do 3,5 tony, aby odwiedzić klienta?
Każdy pracownik przed rozpoczęciem pracy, musi być skierowany przez pracodawcę na badania lekarskie. O ile to wymaganie nie budzi kontrowersji i niejasności wśród pracowników i pracodawców to dla wielu z nich wciąż nieprecyzyjną i dwuznaczną kwestią pozostaje kierowanie przez lekarza medycyny pracy, pracowników kierujących samochodem służbowym kat. B do 3,5 tony na specjalistyczne badania lekarskie – zwane potocznie psychotestami.
W niniejszym artykule przedstawimy Wam, ujęcie tematu z perspektywy krajowych przepisów prawnych, tj. Ustawy Kodeks Pracy oraz Ustawy o transporcie drogowym, jak również komentarz Ministra Infrastruktury, a także wytyczne- zalecenia Instytutu Medycyny Pracy w Łodzi odniesione do powyższego zagadnienia.
Psychotesty, a ogólne zasady badań lekarskich pracowników
Każdy pracownik podlega badaniom profilaktycznym, o których mowa w art. 229 k.p. Szczegóły w tym zakresie określa rozporządzenie ministra zdrowia i opieki społecznej z 30. 05. 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w kodeksie pracy (DzU nr 69, poz. 332 ze zm.), zwane dalej rozporządzeniem w sprawie badań lekarskich pracowników. Dodatkowo zatrudniony, który w ramach obowiązków służbowych kieruje pojazdem, podlega specjalistycznym badaniom okulistycznym. Tak więc, Kodeks Pracy oraz rozporządzenie do niego nie wymaga „psychotestów” od pracownika biurowego. Szukamy dalej …
Psychotesty, a Ustawa o transporcie drogowym
Ustawa o transporcie drogowym (Dz. U. z 2016 poz. 1907) już w początkowych przepisach ogólnych, informuje czytelnika, że niniejsze przepisy prawne NIE odnoszą się do przewozu drogowego wykonywanego pojazdami samochodowymi lub zespołami pojazdów o dopuszczalnej masie do 3,5 tony. Departament Transportu Drogowego odnosząc się do Ustawy o transporcie drogowym, oświadcza, że lekarz medycyny pracy ma prawo i obowiązek skierować pracownika kierującego pojazdem służbowym na specjalistyczne badania psychologiczne dla kierowców w celu stwierdzenia istnienia lub braku przeciwwskazań zdrowotnych do wykonywania czynności kierowcy zawodowego dla pojazdów o masie przekraczającej 3,5 tony.
Jednocześnie, Departament komentuje przywołane powyżej pytanie: „Czy kierowca samochodu służbowego kat. B do 3,5 tony musi polegać badaniom psychologicznym?” W piśmie z dnia 30 lipca 2008 r. Ministerstwa Infrastruktury, MR/845054/2008, stawia tezę, iż z obligatoryjnych psychotestów dla kierowców samochodów służbowych, zostają zwolnieni pracownicy sterujący pojazdem służbowym o masie całkowitej nie przekraczającej 3,5 tony. Argumentując to m. in. tym , że powyższa ustawa o transporcie drogowym już w początkowej treści wyklucza pracowników kierujących pojazdem o masie nieprzekraczającej 3,5 tony. Stąd też kierowcy samochodu służbowego do 3,5 tony zostają „zwolnieni” z tego wymogu.
Tak więc mamy już dwa akty prawne, które nie wymagają od pracowników biurowych wykonania psychotestów do kierowania pojazdem służbowym do 3,5 tony. Dlaczego więc lekarze kierują na takie badania? Nadinterpretacja przepisów przez lekarzy? Niewiedza? A może chęć zysków ? Wyjaśniamy poniżej …
Kontrowersyjne wytyczne Instytutu Medycyny Pracy
Zupełnie inne stanowisko obiera w tej sprawie Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr med. Jerzego Nofera w Łodzi. Zgodnie z wytycznymi Instytutu i Konsultanta Krajowego Medycyny Pracy powołującymi się na znowelizowane przepisy dotyczące badań lekarskich dla osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdem i kierowców (Dz. U. 2014.949), w których wycofano zakres obowiązkowych badań dla kierowców samochodów służbowych, Członkowie Instytutu Medycyny Pracy opracowali zalecenia, uzasadniając to tym, że ma to „na celu ujednolicenie sposobu przeprowadzania badań ww. osób wraz z kryteriami zawodowymi”.
Według wytycznych Instytutu, lekarz medycyny pracy po wcześniejszym zapoznaniu się z treścią skierowania na profilaktyczne badania lekarskie może skierować pracownika kierującego samochodem służbowym do 3,5 tony na uzupełniające badania diagnozujące jego sprawność psychotechniczną, tzw. psychotesty. Wytyczne Instytutu Medycyny Pracy w swoich objaśnieniach dotyczących kwestii kierowania pracowników sterujących pojazdem służbowym do 3,5 tony, powołuje się na §2. ust. 4 Rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30.05.1996 roku w sprawie w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. Nr 69, poz. 332 z 1996 r. z późn. zm.), uwzględniając przy tym tzw. „wskazówki metodyczne”, które zostały zawarte w załączniku 1, powyższego rozporządzenia.
Przekładając powyższą treść na rzeczywisty przykład…
Sprawa „wygląda” następująco: Pracodawca przyjmuje do pracy osobę na stanowisko dyrektora ds. handlowych. Pracownik podczas pracy, będzie kierowany na wyjazdy służbowe- delegacje. Pracownik dostanie do dyspozycji pojazd służbowy o masie NIE przekraczającej 3,5 tony, którym będzie kierował. Pracodawca kieruje pracownika na wstępne badania lekarskie, uwzględniając na skierowaniu informację, że pracownik będzie kierował samochodem służbowym o masie do 3,5 tony. Zgodnie z przyjętymi (ujednoliconymi) wytycznymi Instytutu, informacja taka jest wskazówką dla lekarza medycyny pracy, że pracownik ten, będzie wykonywał czynności „wymagające pełnej sprawności psychoruchowej”(zgodnie
z wskazówkami metodycznymi). Zatem traktowany jest jak kierowca zawodowy, wykonujący transport drogowy. Lekarz medycyny pracy kieruje więc pracownika na ogólne badania okulistyczne (które dla kierowców kat. A, A1, B, B1, B+E oraz T jest obligatoryjne) i neurologiczne oraz pomocnicze badania sprawności psychoruchowej, tzw. psychotesty.
Mam nadzieje, że powyższy przykład nieco nakreślił (mówiąc kolokwialnie) „rozumowanie” Członków Instytutu Medycyny Pracy, dla których brak zawartych informacji odnoszących kierowanie pojazdem jako czynnik szczególnie zagrażający życiu i zdrowiu pracownika, uznawany jest jako czynność wymagająca pełnej sprawności ruchowej. Można zatem twierdzić, iż ujednolicenie przepisów przez Instytut zawartych w wytycznych to przyziemna, bezpretensjonalna troska o bezpieczeństwo pracowników oraz pozostałych uczestników ruchu drogowego. Jest jeszcze ta druga strona medalu- gorsza, która nasuwa myśl, że tak postrzegane przez Instytut Medycyny Pracy prawo, to tylko chytra nadinterpretacja przepisów, która jest stworzona tylko dla korzyści finansowych. Nie mnie jednak to oceniać.
To kierowca powinien zrobić psychotesty czy nie?
Zgodnie z Ustawą o transporcie drogowym jak również objaśnieniem Ministra Infrastruktury, a nawet Rozporządzeniem Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30.05.1996 roku w sprawie w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy, pracownik sterujący pojazdem służbowym do 3,5 tony nie musi być skierowany na specjalistyczne badania psychologiczne, tzn. psychotesty.
W żadnym z powyższych aktów prawnych nie zostało poruszone zagadnienie kierowcy pojazdu służbowego kat. B do 3,5 tony. Według Ministra Infrastruktury skierowanie pracownika sterującego pojazdem służbowym o masie całkowitej do 3,5 tony na badania psychologiczna dla kierowców zawodowych nie jest obowiązkowe. Dodatkowe badania wiążą się z wyższymi kosztami dla pracodawcy. Można więc uznać, że kierowanie pracownika na dodatkowe badania psychologiczne to decyzja pracodawcy. A on zgodnie z Kodeksem pracy – zawsze powinien mieć na względzie bezpieczeństwo i życie pracownika.
Zapraszamy na nasze forum dyskusyjne, gdzie bezpłatnie udzielamy porad prawnych z zakresu Bezpieczeństwa i Higieny Pracy
Treść komentarza
Mi zawsze wmawiano że są wymagane, a po tym co przeczytałem to teraz już mam mętlik w głowie.
Treść komentarza
Nie jest to zapisane ustawowo, że istnieje taka konieczność. O tym decyduje lekarz medycyny pracy albo pracodawca.