Jakie prace szczególnie niebezpieczne występują na stanowisku robotnika budowlanego

Podczas wykonywania prac budowlanych przez osobę wykonującą prace murarskie, tynkarskie, brukarskie, betoniarskie, zbrojarskie oraz montażowe i/lub rozbiórkowe, mogą występować prace szczególnie niebezpieczne m.in. takie jak: roboty budowlane, rozbiórkowe, remontowe i montażowe prowadzone bez wstrzymania ruchu zakładu pracy lub jego części, prace na wysokości, prace przy użyciu materiałów niebezpiecznych.

Podstawa prawna

Prace szczególnie niebezpieczne, zgodnie z § 80 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26.09.1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy – dalej r.b.h.p., to prace, przy których wykonywaniu występuje zwiększone zagrożenie lub prace, które są wykonywane w utrudnionych warunkach. Stosownie do postanowień rozdziału 6 przytoczonego rozporządzenia, do powyższych prac zalicza się:

• roboty budowlane, rozbiórkowe, remontowe i montażowe prowadzone bez wstrzymania ruchu zakładu pracy lub jego części,
• prace w zbiornikach, kanałach, wnętrzach urządzeń technicznych i w innych niebezpiecznych przestrzeniach zamkniętych,
• prace przy użyciu materiałów niebezpiecznych,
  prace na wysokości,
• prace określone jako szczególnie niebezpieczne w innych przepisach dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy lub w instrukcjach eksploatacji urządzeń i instalacji, a także inne prace o zwiększonym zagrożeniu lub wykonywane w utrudnionych warunkach, uznane przez pracodawcę jako szczególnie niebezpieczne.

Prace szczególnie niebezpieczne w budownictwie

Do prac szczególnie niebezpiecznych wykonywanych w budownictwie można zaliczyć również prace wymienione w § 6 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z 23.06.2003 r. w sprawie informacji dotyczącej bezpieczeństwa i ochrony zdrowia oraz planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, a w szczególności:

• roboty budowlane, których charakter, organizacja lub miejsce prowadzenia stwarza szczególnie wysokie ryzyko powstania zagrożenia bezpieczeństwa i zdrowia ludzi, a w szczególności przysypania ziemią lub upadku z wysokości:
  • wykonywanie wykopów o ścianach pionowych bez rozparcia o głębokości większej niż 1,5 m oraz wykopów o bezpiecznym nachyleniu ścian o głębokości większej niż 3,0 m,
  • roboty, przy których wykonywaniu występuje ryzyko upadku z wysokości ponad 5,0 m,
  • rozbiórki obiektów budowlanych o wysokości powyżej 8 m,
  • roboty wykonywane na terenie czynnych zakładów przemysłowych,
  • montaż, demontaż i konserwacja rusztowań przy budynkach wysokich i wysokościowych,
  • roboty wykonywane przy użyciu dźwigów lub śmigłowców,
  • prowadzenie robót na obiektach mostowych metodą nasuwania konstrukcji na podpory,
  • montaż elementów konstrukcyjnych obiektów mostowych,
  • betonowanie wysokich elementów konstrukcyjnych mostów, takich jak przyczółki, filary i pylony,
  • fundamentowanie podpór mostowych i innych obiektów budowlanych na palach,
  • roboty wykonywane pod lub w pobliżu przewodów linii elektroenergetycznych, w odległości liczonej poziomo od skrajnych przewodów, mniejszej niż:
    • 3,0 m – dla linii o napięciu znamionowym nieprzekraczającym 1 kV,
    • 5,0 m – dla linii o napięciu znamionowym powyżej 1 kV, lecz nieprzekraczającym 15 kV,
    • 10,0 m – dla linii o napięciu znamionowym powyżej 15 kV, lecz nieprzekraczającym 30 kV,
    • 15,0 m – dla linii o napięciu znamionowym powyżej 30 kV, lecz nieprzekraczającym 110 kV,
  • roboty budowlane prowadzone w portach i przystaniach podczas ruchu statków,
  • roboty prowadzone przy budowlach piętrzących wodę, przy wysokości piętrzenia powyżej 1 m,
  • roboty wykonywane w pobliżu linii kolejowych;

Wyróżniamy także

• roboty budowlane, przy prowadzeniu których występują działania substancji chemicznych lub czynników biologicznych zagrażających bezpieczeństwu i zdrowiu ludzi:
  • roboty prowadzone w temperaturze poniżej -10°C,
  • roboty polegające na usuwaniu i naprawie wyrobów budowlanych zawierających azbest;
• roboty budowlane stwarzające zagrożenie promieniowaniem jonizującym:
  • roboty remontowe i rozbiórkowe obiektów przemysłu energii atomowej,
  • roboty remontowe i rozbiórkowe obiektów, w których były realizowane procesy technologiczne z użyciem izotopów;
• roboty budowlane prowadzone w pobliżu linii wysokiego napięcia lub czynnych linii komunikacyjnych:
  • roboty wykonywane w odległości liczonej poziomo od skrajnych przewodów, mniejszej niż 15,0 m – dla linii o napięciu znamionowym 110 kV,
  • roboty wykonywane w odległości liczonej poziomo od skrajnych przewodów, mniejszej niż 30,0 m – dla linii o napięciu znamionowym powyżej 110 kV,
  • budowa i remont:
    • linii kolejowych (roboty torowe i podtorowe),
    • sieci trakcyjnej i linii zasilającej sieć trakcyjną i urządzenia elektroenergetyczne,
    • linii i urządzeń sterowania ruchem kolejowym,
    • sieci telekomunikacyjnych, radiotelekomunikacyjnych i komputerowych, związane z prowadzeniem ruchu kolejowego,
  • wszystkie roboty budowlane, wykonywane na obszarze kolejowym w warunkach prowadzenia ruchu kolejowego;

Jakie jeszcze?

• roboty budowlane stwarzające ryzyko utonięcia pracowników:
  • roboty prowadzone z wody lub pod wodą,
  • montaż elementów konstrukcyjnych obiektów mostowych,
  • fundamentowanie podpór mostowych i innych obiektów budowlanych na palach,
  • roboty prowadzone przy budowlach piętrzących wodę, przy wysokości piętrzenia powyżej 1 m;
• roboty budowlane prowadzone w studniach, pod ziemią i w tunelach:
  • roboty prowadzone w zbiornikach, kanałach, wnętrzach urządzeń technicznych i w innych niebezpiecznych przestrzeniach zamkniętych,
  • roboty związane z wykonywaniem przejść rurociągów pod przeszkodami metodami: tunelową, przecisku lub podobnymi;
• roboty budowlane wykonywane przez kierujących pojazdami zasilanymi z linii napowietrznych – roboty przy budowie, remoncie i rozbiórce torowisk;
• roboty budowlane wykonywane w kesonach, z atmosferą wytwarzaną ze sprężonego powietrza – roboty przy budowie i remoncie nabrzeży portowych i przepraw mostowych;
• roboty budowlane wymagające użycia materiałów wybuchowych:
  • roboty ziemne związane z przemieszczaniem lub zagęszczaniem gruntu,
  • roboty rozbiórkowe, w tym wykonywanie otworów w istniejących elementach konstrukcyjnych obiektów;
• roboty budowlane prowadzone przy montażu i demontażu ciężkich elementów prefabrykowanych – roboty, których masa przekracza 1,0 t.

Wykaz prac szczególnie niebezpiecznych

Zgodnie z § 80 ust. 1 r.b.h.p., na pracodawcy spoczywa obowiązek ustalenia i aktualizowania wykazu zawierającego prace szczególnie niebezpieczne występujące w zakładzie pracy. Jest to niezwykle istotne, bowiem przy organizacji takich prac należy podjąć szczególne środki ostrożności, które zostały określone w § 81 r.b.h.p., a więc zapewnić w szczególności:

• bezpośredni nadzór nad pracami szczególnie niebezpiecznymi wyznaczonych w tym celu osób,
• odpowiednie środki zabezpieczające,
• dostęp do miejsc wykonywania prac szczególnie niebezpiecznych wyłącznie osobom upoważnionym i odpowiednio poinstruowanym,
• instruktaż pracowników obejmujący w szczególności:
  • imienny podział pracy,
  • kolejność wykonywania zadań,
  • wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy przy poszczególnych czynnościach.