Osoby niepełnosprawne – informacje ogólne

Niepełnosprawność inaczej trwała lub okresowa niezdolność do wypełniania ról społecznych wynikająca ze stałego lub długotrwałego naruszenia sprawności organizmu, rzutująca na niezdolność do pracy (Ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych). Osoby niepełnosprawne według definicji to ludzie posiadający konkretne orzeczenie nadane przez organ do tego uprawniony, czyli m.in.: Powiatowy/Miejski zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności (pierwsza instancja) lub Wojewódzki zespół do spraw orzekania o niepełnosprawności (druga instancja). Istnieje przypadek, gdzie osoba niepełnosprawna nie posiada orzeczenia, jednak będzie odczuwała ograniczoną sprawność w wykonywaniu czynności podstawowych dla swojego wieku, wtedy również będzie uznana jako osoba niepełnosprawna. Wyróżnia się trzy stopnie niepełnosprawności: lekka, umiarkowana i znaczna.

Osoby niepełnosprawne w pracy – wymogi organizacyjne

Jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy jest przeciwdziałanie dyskryminacji w przedsiębiorstwie (Kodeks Pracy art. 11³), a także umożliwienie pracownikowi nawiązywania i rozwiązywania stosunków pracy, warunków zatrudnienia, awansowania oraz dostępu do szkoleń w celu podnoszenia kwalifikacji zawodowych (Kodeks Pracy art. 18^3a).

Czas pracy pracownika z orzeczeniem o niepełnosprawności nie może przekroczyć 8 godzin na dobę i 40 godzin tygodniowo. W konsekwencji osoba nie może pracować w godzinach nadliczonych, dodatkowo zabroniona jest praca w godzinach nocnych. Pracownikowi niepełnosprawnemu przysługuje dodatkowa 15-minutowa przerwa, która jest wliczona w czas pracy, może ją wykorzystać na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek. Osoba, u której stwierdzono znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności ma również prawo do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia:

w okresie do 21 dni roboczych, żeby wziąć udział w turnusie rehabilitacyjnym, nie częściej niż raz w roku,
w sytuacji, gdy wykonuje badania specjalistyczne, zabiegi lecznicze lub usprawniające oraz w celu zdobycia zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy.

Pracodawca, który zatrudnia osobę niepełnosprawną jest zobowiązany do wyposażenia stanowiska pracy tak, aby umożliwiał on pracownikowi wykonywanie pracy w sposób swobodny i bezpieczny. W celu weryfikacji stanowiska należy przeprowadzić kontrolę warunków pracy.

Osoby niepełnosprawne w pracy – kontrola warunków, wymagania techniczne

Wyróżnia się kilka podstawowych wymagań technicznych, które pracodawca powinien spełnić, w związku z osobami niepełnosprawnymi, a dotyczą one m.in.:

budynków i terenu,

zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 12.04.2002 r. dojścia do budynków powinny być utwardzone i posiadać szerokość minimum 1,5 m, przy czym co najmniej jedno dojście powinno zapewniać pracownikom niepełnosprawnym dostęp do całego budynku lub części, z których osoba będzie korzystać,

miejsca parkingowe

podczas projektu budynku i jego terenu lub w trakcie modernizacji należy przewidzieć miejsca postojowe dla samochodów osób niepełnosprawnych. Planując liczbę i sposób urządzenia miejsc postojowych należy wziąć po uwagę wymagania ustalone w decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, a także sposób oznakowania miejsca.

Wymagania dla stanowiska postojowego samochodu użytkowego powinno mieć minimum 3,5 m szerokości i 5 m długości, w sytuacji, gdzie miejsce parkingowe będzie wzdłuż jezdni powinno mieć wymiary co najmniej 6 na 3,6 m, jeśli usytuowanie przylega do dojścia lub ciągu pierwszo-jezdniowego szerokość można ograniczyć do 2,3 m.

Jeżeli miejsce postojowe jest usytuowane w garażu wielopoziomowym lub stanowiącym kondygnację w budynku użyteczności publicznej należy zainstalować urządzenia dźwigowe lub inne podnośnik pozwalające na transport pionowy.

drzwi i wejścia

lokalizacja, kształt i wymiary drzwi wejściowych do budynku i pomieszczeń wejściowych powinny być tak dobrane, aby umożliwić swobodne poruszanie się osób niepełnosprawnych. W sytuacji, gdy budynek posiada drzwi obrotowe lub wahadłowe powinny być przy nich drzwi rozwierane lub rozsuwane, które muszą zostać przystosowane do osób niepełnosprawnych i być zgodne z wymaganiami związanymi z ewakuacją – szerokość drzwi jednoskrzydłowych – min. 0,9 m, a drzwi dwuskrzydłowych – 0,6 m na każde skrzydło.

pomieszczenia

pracownik powinien mieć tyle miejsca, aby mógł swobodnie się poruszać. Dodatkowo, jeśli osoba niepełnosprawna porusza się na wózku i pracuje przy biurku powinien mieć możliwość swobodnego podjechania do niego oraz jego wymiary powinny być dostosowane, tak aby pracownik mógł z łatwością sięgnąć po dany element. Okna znajdujące się w pomieszczeniu powinny mieć elementy, które będą usytuowane 1,2 m od podłogi w celu swobodnego dostania się pracownika do okna.

Kontrola miejsca pracy pracowników niepełnosprawnych jest obowiązkiem pracodawcy. Można ją wykonać za pomocą listy kontrolnej, w której sprawdzane są wszystkie niezbędne informację, takie jak wymagania dotyczące: miejsc parkingowych, dojść, drzwi, wejść i przejść, sanitariatów, pomieszczeń, ochrony przeciwpożarowej osób niepełnosprawnych.

Zakład pracy chronionej

W sytuacji gdy budynek, pomieszczenia, stanowisko pracy jest dostosowane do zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz są przystosowane do osób niepełnosprawnych oraz jeśli firma zatrudnia co najmniej 25 pracowników na pełen etat, a minimum połowa z nich to osoby niepełnosprawne z czego 20% mają określoną niepełnosprawność w stopniu znacznym i umiarkowanym lub jeśli 30% to osoby niewidome, psychicznie chore lub upośledzone, przedsiębiorstwo może się starać o status zakładu pracy chronionej.

Korzyści płynące z otrzymania statusu to m.in. rozwój zawodowy osób niepełnosprawnych na rynku pracy, uzyskanie dochodu, ulgi podatkowe, możliwość korzystania z dofinansowań rządowych.

Zakład pracy chronionej podlega dodatkowej kontroli przez Państwową Inspekcję Pracy, która odbywa się co najmniej raz na trzy lata, a celem kontroli jest sprawdzenie przestrzegania przepisów z ustawy.

Osoby niepełnosprawne w pracy – podsumowanie

Osoba niepełnosprawna w trakcie zatrudnienia nie powinna odczuwać w żadnym stopniu dyskryminacji, może zaistnieć sytuacja, że inni pracownicy będą patrzyli na takiego pracownika z dodatkową uwagą, troską i wyrazami współczucia, przez co osoba może czuć się niekomfortowo, szczególnie jeśli żyje z tą chorobą już jakiś czas.

Zatrudniając osoby niepełnosprawne należy spełnić szereg wymagań technicznych i organizacyjnych pozwalające, aby pracownik mógł wykonywać swoją pracę w sposób zgodny z wymaganiami bezpieczeństwa i higieny pracy.

Jednym z obowiązków pracodawcy jest systematyczna kontrola warunków pracy pod kątem BHP, która powinna być przeprowadzona raz w roku. Jeśli chcieliby Państwo przeprowadzić analizę stanu BHP w swoim przedsiębiorstwie z uwzględnieniem osób niepełnosprawnych – zachęcamy do kontaktu.

Oferujemy przeprowadzenie analizy stanu BHP w twoim przedsiębiorstwie z uwzględnieniem osób z niepełnosprawnością.

Kontakt tel. 68 411 40 49.